یورین آنالیز(آزمایش ادرار)
ج)بوی ادرار:ادرار طبیعی و فاسد شده به علت وجود بعضی ترکیبات آلی دارای بوی مخصوص است.این بو زننده نیست ولی ادرارهای غیر طبیعی دارای بوی آمونیاک،بوی عفونت و یا بوی استون می باشند.اصولا مواد محلول در آب در بوی ادرار موثرمی باشند و بوی آن را تغییر می دهند.افراد دیابتی و یا افرادی که خسته یا گرسنه اند ادرارشان بوی استون می دهد.ادرار شخص چاق گرسنه بوی استون نمی دهد!!!
شامل حجم ادرار،وزن مخصوص،PHو اسیدیته تام ادرار است.
الف)حجم ادرار:ادرار صبح غلیظ ترین نمونه ادرار 24 ساعته است.ادرار 24 ساعته از لحاظ ترکیب شیمیایی ثابت ترین نمونه هاست.اکثر آزمایشات کمی ادرار هنگامی دارای ارزش می باشد که بر روی ادرار 24 ساعته انجام گرفته باشد.برای این منظور بیمار باید ساعت 8 صبح ادرار نموده و مثانه را کاملا تخلیه نماید(اول وقت صبح هر ساعتی که نخستین نمونهی ادراری را خارج می ریزد).س÷س از این ساعت تا ساعت 8 صبح روز بعد(یا اول وقت روز بعد)تمام ادرار را جمع آوری نماید.موادی از قبیل تولوئن،فنل،تیمول،فرمل،اسید کلریدریک یا اسید سولفوریک به عنوان محافظ به ادرار باید اضافه گردد.
حجم ادرار 24 ساعته در شرایط طبیعی و هوای مناسب در مردان 1000 تا 1500 میلی لیتر و در زنان 900 الی 1200 میلی لیتر می باشد.ترشح ادرار متناسب با وزن افراد است و این ترشح در مردان بیش از زنان و در کودکان بیش از مردان است.حد متوسط ترشح ادرار در بالغین در هر ساعت 1 میلی لیتر و در کودکان 4 میلی لیتر برای هر کیلوگرم از وزن بدن می باشد.
در صورتی که حجم ادرار 24 ساعته بیش از 2500 میلی لیتر باشد پلی اوری گویند که در نزد مبتلایان به بیماری دیابت،ورم مزمن کلیه ها،عوارض عصبی،آخرین مراحل بیماریهای عفونی و در افرادی که از داروهای مدر ویا مواد غذایی مدر استفاده می کنند دیده می شود.کم شدن حجم ادرار(کمتر از 7500 میلی لیتر در 24 ساعت)را اولیگوری گویند که در نتیجه ی تب،بیماریهای عفونی،اسهال ها و اختلالات کبدی و قلبی مشاهده می شود.زیاد شدن ادرار شبانه را نوکتوری و بند آمدن آن را آنوری گویند.
ب)وزن مخصوص ادرار:در نوزادان ۰۱۲/۱و در اطفال ۰۰۲/۱تا ۰۰۶/۱و در بالغین۰۰۵/۱تا ۰۲۵/۱ تغییر میکند ولی حد متوسط آن معمولا در بزرگسالان بین ۰۱۶/۱ تا ۰۲۲/۱ می باشد.وجود پروتئین در ادرار موجب افزایش وزن مخصوص آن می شود ولی این افزایش بسیار جزئی و ناچیز است.مهمترین ترکیب آلی ادرار اوره است که در کبد در مراحل نهایی متابولیسم مواد پروتئینی حاصل می گردد.مقدار آن 30-25 گرم در 24 ساعت است.بعد از اوره ترکیبات آلی ادرار را اسید اوریک،کراتینین و در مقدار جزئی اسیدهای آمینه تشکیل می دهند.علاوه بر ترکیبات معدنی و آلی همیشه تعدادی از سلولهای پوششی مجاری ادرار و دستگاه تناسلی و تعداد کمی گلبول قرمز نیز در ادرار وجود دارد.
در حالت طبیعی و بیماری متفاوت است بدین جهت این ترکیبات را تحت حالت فیزیولوژی و پاتولوژی مورد بحث قرار می دهیم.
ترکیبات طبیعی که در حالت فیزیولوژی در ادرار تمامی افراد سالم دیده می شوند شامل سدیم کلرید،اوره،کراتینین،اوریک اسید و فسفاتها می باشند.ترکیبات غیر طبیعی که فقط در بیماری(حالت پاتولوژی)در ادرار یافت می شوند شامل قند،پروتئین،خون،املاح و رنگدانه های صفراوی می باشند.
نمایی از دانشکده ی پیراپزشکی ارومیه