سیستم ایمنی بدن در حالت سلامت پروتئین هایی میسازد تحت عنوان آنتی بادی که این پروتئین ها بدن را برضد عوامل بیگانه و خارجی که تحت عنوان آنتی ژن شناخته میشوند محافظت میکنند. اما در برخی از شرایط سیستم ایمنی فرد سلولهای بدن همان فرد را به عنوان آنتی ژن و بیگانه شناخته و بر ضد آنها آنتی بادی میسازد بنابراین سیستم ایمنی به سلولهای خودی حمله میکند. این شرایط ایجاد کننده بیماری های اتوایمیون و یا خود ایمن هستند که اغلب در طول زندگی فرد با او همراه بوده و تنها با داروها میتوان آنهارا کنترل و سیر پیشرفت بیماری را کندتر نمود. از جمله بیماری های اتو ایمیون میتوان بیماری لوپوس، آرتریت روماتویئد، ام اس، دیابت تیپ ۱ و مانند اینها رانام برد. در اینجا قصد بر آن است که در مورد یکی از این بیماری ها بحث شود.

 LUPUS: لوپوس یکی از بیماری های اتوایمیون است که قسمتهای مختلف بدن را از جمله پوست، قلب، کلیه، خون، مفاصل، ریه ها و مغز را تحت تاثیر قرار میدهد بنابر این این بیماری یک بیماری سیستمیک بوده و عوارض خود را در اغلب بخشهای بدن نشان میدهد. البته این بیماری در اغلب افراد یک بیماری خفیف بوده و ارگان های کمی را درگیر میکند و بنابراین تهدید کننده زندگی بیمار نیست ولی در برخی از بیماران این بیماری بسیار شدید بوده و میتواند زندگی بیمار را تهدید کند. شیوع این بیماری در زنان بیشتر بوده و سن درگیری اغلب در محدوده ۴۵-۱۵ سالگی میباشد.

علائم بیماری:

علائم بيماري لوپوس بسيار متنوع است و در افراد مختلف علائم متفاوتي دارد، از شايع ترين علائم آن مي توان به خستگي، علائم پوستي به شكل ضايعه هاي قرمز رنگ پروانه اي شكل روي گونه ها و بيني، حساسيت به نور آفتاب زخم هاي دهاني، ريزش مو، تورم مفاصل، درد قفسه سينه و كم خوني اشاره كرد. تورم و به دنبال ان درد در ناحیه درگیر ازعلائم شایع در این بیماری است.

 تشخیص و درمان: در حال حاضر برای این بیماری معالجه قطعی وجود ندارد ولی در صورت تشخیص بیماری در مراحل اولیه و استفاده از روشهای درمانی مناسب میتوان این بیماری را به خوبی کنترل نمود و از شدت علائم در فرد کم کرد و همچنین از پیشرفت بیماری و بروز عواقب بد آن جلوگیری نمود. بنابراین تشخیص به موقع بیماری بسیار مهم وحیاتی است. در سیر تشخیص بیماری در مرحله اول بررسی بیمار از نظر علائم بالینی و شک به این بیماری است.

  تستهای تشخیص آزمایشگاهی لوپوس:

 تست های خون و ادرار ۲ تست پر کاربرد در جریان تشخیص این بیماری هستند ازجمله:

1. تست CBC:در این تست ممکن است آنمی و همچنین لکوپنی و ترومبوسیتوپنی مشاهده شود که این حالات معمولا در جریان بیماری لوپوس اتفاق میافتد.

2. تست ESR: این تست برای بررسی سرعت رسوب گلوبولهای قرمز خون کاربرد دارد که در این آزمایش سرعت بر اساس میزان ته نشینی گلبولها در لوله در مدت ۱ ساعت ارزیابی میشود. در بیماری لوپوس مانند سایر بیماری های سیستمیک و التهابات سرعت رسوب سلولها افزایش میابد.

3. تستهای بررسی عملکرد کبد و کلیه: با انجام تستهایی روی خون میتوان از عملکرد کبد و کلیه که در جریان لوپوس تحت تاثیر قرار میگیرند آگاه شد.

4.تست آنالیز ادرای: در افراد لوپوسی در این تست مقادیری متفاوت از پروتئین و گلبول قرمز دفع شده که در نتیجه آسیب کلیوی است مشاهده میشود.

4. تست های سیفلیس:نتیجه مثبت کاذب این تست میتواند بیانگر وجود آنتی بادی ضد فسفولیپیدها در خون باشد که این مساله یک اندکس تشخیصی دیگر در لوپوس است وجود این آنتی بادی باعث افزایش ریسک ایجاد لخته در خون میشود.

5. تست(ANA( Antinuclear antibody :مثبت شدن این تست بیانگر وجود آنتی بادی ضد هسته سلولها است که این مسئله بیانگر فعال شدن سیستم ایمنی در جهت ساخت اتو آنتی بادی است. نتیجه مثبت نمیتواند تشخیص لوپوس را قطعی کند زیرا این آنتی بادی در سایر بیماریهای اتوایمیون و همچنین برخی از عفونتها و یا مصرف برخی از داروها وجود دارد ولی با نتیجه مثبت، تستهای تائیدی درخواست میشود.

 هیچ یک از تستهای فوق به تنهایی تائید کننده لوپوس نیستند و برای رسیدن به تشخیص نهایی به مجموع نتایج تستها به همراه علائم بالینی توجه میشود.و دوتست زیر در بررسی آسیبهای حاصل از لوپوس در ارگانهای بدن به کار میرود:

1.     تست X-Ray از قفسه سینه: برای بررسی التهاب در ریه و همچنین بزرگ شدن قلب ناشی از ساخت مایع در پریکاردیوم

2. تست الکترو کاردیوگرام(ECG):این تست برای بررسی عملکرد قلب و آسیب های احتمالی در جریان بیماری به قلب میباشد

عوارض بیماری: این بیماری اثرات مخربی را روی ارگان های مختلف بدن به جامیگذارد ازجمله:

کلیه:آسیب کلیوی در لوپوس شایع و شدید بوده و یکی از عوامل مرگ و میر این بیمارن به شمار میرود برای بررسی وضع کلیه سطح کراتینین خون به صورت مرتب باید چک شود.

آسیب سیستم عصبی مرکزی: آسیب این سیستم حساس در بدن باعث ایجاد اشکال در حافظه تغییر رفتار، سردرد و گاها تشنج میشود.

خون و عروق خونی: این بیماری باعث ایجاد آنمی، خونریزی و ایجاد لخته خون شده و در عروق باعث ایجاد التهاب عروقی(vasculitis) میشود.

 قلب: لوپوس باعث التهاب ماهیچه و عروق قلب و همچنین التهاب غشای قلب میشود واحتمال ابتلا به حملات قلبی را افزایش میدهد. 

 عفونت: افراد لوپوسی به دلیل مصرف داروهای کورتیکوستروئید وسرکوب گر سیستم ایمنی و همچنین داروهای سیتوتوکسیک مستعد ابتلا به انواع عفونتها میباشند.

سرطان: داروهای مصرف شده در درمان لوپوس باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان به ویژه لنفوم غیر هوچکین و سرطان کبد ریه و مجرای صفراوی میشوند. زنان با لوپوس در دوران بارداری شانس بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا دارند و همچنین خطر سقط جنین در این زنان بیشتر است.