وبلاگ دانشجویان علوم آزمایشگاهی ارومیه

انتشار جغرافیایی:
انتشار جغرافیایی در آسیا ،افریقا، اروپا وجود دارد.در ایران از تمام مناطق گزارش شده و بیماری بصورت بومی وجود دارد.
انسانها می توانند به عنوان میزبان اصلی واقع شوند.ناقلین از دسته پشه هایی هستند به نام فلبوتوموس.فلبوتوموس های ماده اند که نیش می زنند.به آنها پشه خاکی هم گفته می شود.راه آلودگی از طریق نیش پشه هاست.پشه ها ممکن است انسان یا حیوان بیماری را نیش بزنند.
حیوانات مخزن در نوع شهری سگها و در نوع روستایی جوندگان مثل موش هستند.

این انگل دارای دو فرم است:
فرم آماستیگوت در بدن میزبان مهره دار وجود دارد.درون سلولهای ماکروفاژ قرار دارند.فرم دیگر ماستیگوت یا لپتوموناد یا تاژکدار است که در بدن حشرات مثل پشه ها هستند.
وقتی پشه ای انسانی یا حیوان بیماری را نیش بزند انگل را بصورت آماستیگوت دریافت می کند.در دستگاه گوارش و سپس بزاق حشره وارد می شود و در آنجا از طریق تقسیم دوتایی زیاد می شود و با نیش زدن انسان یا حیوان دیگر انگل را به شکل ماستیگوت به آن منتقل می کنند.انگل در سلولهای ماکروفاژ تبدیل به آماستیگوت می شود.گاهی دیواره پاره می شود و انگل ها بیرون می ریزند.
وقتی پشه آلوده ای انسانی را نیش بزند در محل نیش بعد از 2 هفته برجستگی کوچک جوش مانندی ایجاد می شود.این محل به تدریج بزرگتر می شود مرکز آن فرو رفته می شود ،اطراف آن توسعه پیدا می کند ،سخت می شود،ملتهب می شود و شبیه دهانه کوه آتشفشان است که در ابتدا بدون درد و دارای ترشحات بیرنگ و زلالی است اما بتدریج ممکن است به دلیل توام شدن با باکتری ها این ترشحات  زرد و چرکی شود و همچنین زخم دردناک می شود.

تشخیص:
نمونه ای که تهیه می شود باید به این شکل باشد که:چون انگل در زخم در اطراف است (بدلیل توسعه یافتن زخم وسط زخم انگل ندارد و در حال بهبودی است).از اطراف زخم بوسیله نیدل نمونه تهیه کرده و این نمونه را مستقیما می توان زیر لام برد و دید و یا اینکه در محیط کشت N.N.N کشت داد و یا به حیوان حساس آزمایشگاهی (معمولا موش) تزریق کرد.بهترین محل انتقال انگل به موش محل اتصال دم به بدن است.بعد می توان از زخم ایجاد شده روی محل تزریق نمونه تهیه کرد و دید.

درمان:
درمان دارویی است به نام گلوکانتین.

لیشمانیا برازیلینسس:

سالکی نوع دیگر زخمی است بنام جلدی-سالکی که عامل آن لیشمانیا برازیلینسیس می باشد. انتشار آن خاص کشورهای آمریکای لاتین خصوصا برزیل است.میزبان ها همان ها هستند.محل جایگزینی علاوه بر جلد ،مخاط هم هست و نحوه انتقال به همان شکل است و بیماری ایجاد شده جلدی مخاطی است.بیشتر دهان را گرفتار میکند.
تشخیص و درمان همانند نوع قبلی است.

لیشمانیا دونوانی:
عامل مولد لیشمانیای احشایی است.نام دیگر آن کالاآزار است یعنی بیماری سیاه.به آن تب انفجاری هم می گویند.
فرم بدون تاژک در بدن میزبان ناقل و تاژک دار در بدن مهره دار است.
انتشار جغرافیایی بیشتر در کشورهای مدیترانه ای (سواحل گرم مدیترانه ای)مثل آسیا،شمال شرقی و شرق افریقا و آمریکای جنوبی است.در برخی از کشورهای مدیترانه ای مثل چین و آسیای مرکزی این بیماری در سگها هم وجود دارد پس سگها می توانند به عنوان میزبان مخزن هم باشند.در ایران از تمام نقاط گزارش شده بجز جنوب شرقی.در ایران بیشتر بچه ها به کالاآزار مبتلا میشوند (زیر 10 سال).
نحوه انتقال به همان شکل است اما در اینجا هنگامی که پشه آلوده انسانی را نیش بزند انگل در همان نقطه توقف نمی کند بلکه وقتی وارد ماکروفاژها می شوند تمایل دارند که به بافتهای عمقی بدن بروند،پس انگل بعد از خون وارد دستگاه لنفاوی،طحال ،کبد و مغر استخوان می شوند(درون ماکروفاژها).

بیماریزایی و علائم:
سیر بیماری کند(آرام) و مخفیانه است و زمانی علائم ظاهر می شود که احشا آلوده شده است.علائم با درد در ناحیه طحال شروع می شود چون طحال بزرگ می شود.بیمار دارای سرفه است.بعد از طحال،کبد هم بزرگ می شود و در نتیجه هپاتواسپلنومگالی شکم بیمار بزرگ می شود.بیمار دارای تب به صورت نامنظم و در ابتدا بصورت عودهای مکرر است.دارای عرق شبانه است.وزن بیمار مرتبا کم می شود.اما کاهش وزن که همراه با کم خونی می تواند باشد بدلیل ورم و ادم در دستها ،پاها و صورت ممکن است مشخص نباشد.یکی از علائم اینست که تب بالا می رود و یکدفعه کم می شود(تب انفجاری).معمولا کسانی که کالاآزار  دارند اشتهای خوبی دارند و تهوع ندارند ولی بیماری مالاریا برعکس است.

تشخیص:
معمولا نمونه مورد استفاده مغز استخوان است که می توان بصورت مستقیم زیر لام دید یا کشت داد یا به حیوان حساس تزریق کرد.البته می توان از تستهای سرولوژیکی هم استفاده کرد.
درمان:
استفاده از آمپول گلوکانتین به مقدار 20mg/kg بصورت تزریق عضلانی روزی یکبار برای 20روز.
پیشگیری:
در نوع جلدی پشه ها با نشستن روی زخم می توانند انگل را دریافت و منتقل کنند پس باید روی زخم پوشانده شود.
بوسیله سم پاشی باید پشه ها و محل زندگیشان را از بین برد.
شخص باید از قسمتهای مختلف بدن بوسیله پمادهای رپلنت یا پوشاندن بدن محافظت کند.
درمان افراد آلوده یکی دیگر از راههای پیشگیری است.
مبارزه با حیوانات مخزن،سگها و جوندگانی که در اطراف ما زندگی می کنند باید از بین بروند.