بررسی تاثیر مواد مواد رادیواکتیو بر سلامت انسان
_ پوست : بیماری های پوستی و سرطان پوست.
_ دیواره معده و روده : جذب از دستگاه گوارش و ورود به مغز استخوان و در نهایت کم خونی(آنمی)
_ رشد جنینی : اثرات پیری زود رس را می آفریند.
اثرات ژنتیکی اشعه رادیو اکتیو :
اطلاعات ژنتیکی برای تولید و فعالیت عضو (ارگان) جدید در کروموزوم ها ی سلولهای جنینی (اسپرم و تخمک) حمل می شود. درواقع ، اثرات ژنتیکی ناشی از صدمات مولکول های DNA می باشد.
سلول انسان عادی دارای ۴۶ کروموزوم است که آن ها تنها تعیین کننده کاراکتر فیزیولوژیکی نیستند بلکه هویت منحصر به فرد شخص را تعیین می کنند.
هر کروموزوم محتوی مولکول درزوکسى ریبونوکلئیک اسید (DNA) است که یک ابر مولکول است(پلیمر غول پیکر). هر DNA دو رشته مکمل بافته شده دارد که ستونش از اسید فسفریک و قند ساخته شده است. چسبیده به هر مولکول قند دو نوع پایه وجود دارد: پایه های “پورین” (آدنین و گوانین (ماده ای در کبد و پانکراس)) و پایه های “پیریمیدین” (کیتوزین و تیمین).
همیشه آدنین (A) با تیمین (T) جفت می شود. گوانین (G) نیز با کیتوزین (C) با پیوند های هیدروژنی جفت می شود. A-T و G-C روی دیگری جفت شده و در هم به صورت مارپیچی تنیده می شوند. دورهای پی در پی فاصله شان ۳٫۴ نانو متر است و ۱۰ جفت از بسته های پایه ای در این فاصله قرار دارد. قطر مارپیچ دوگانه حدود ۲ نانو متر است اما طولش ممکن است به چندین سانتیمتر تا چند متر در برخی گونه های پستانداران برسد.
یک ژن در هر مولکول DNA عهده دار چندین ژن دیگر است.
مولکول DNA دو عمل را انجام می دهد: “تکرار” و “رونویسی”.
“تکرار” یک کپی از مولکول های DNA به سلول های فرزند است که تمامی اطلاعات ژنتیکی را حفظ می کند. “رونویسی” ریبونوکلئیک اسید پیام آور (mRNA) را بوسیله مولکول DNA (بعنوان یک قالب) ترکیب می کند. مولکول های mRNA رشته های آمینو اسید را به شکل پلی پپتید (ترکیبی از آمینو اسید) و پروتیین مشخص می کند.
وقتی دو یا بیشتر مولکول DNA در هسته های مشابه با اشعه شکسته می شود ، انتها های شکسته دوباره با هم ترکیب می شوند ، که ممکن است بعد از ترکیب به شکل سابق و اصلی خود نباشد و به شکلی جدید پدیدار شود و ممکن است در نهایت منجر به تولید سلول های غیر عادی و سرطانی یا اختلالات وراثتی شود . این پدیده “جابجایی” نامیده می شود. این پی آمد “تغییر حاد” و “جهش” می باشد.
اشعه رادیو اکتیو در کروموزم های (Chromasomes) سلول نسل تغییراتی می دهد کروموزم ها شکسته می شوند و در هم می ریزند.
چون اشعه رادیو اکتیو کم ولی بطور دائم تاثیر کند، کروموزم ها روی هم انباشته شده و دگرگونی نسل سبب می شود. هر قدر تاثیر اشعه در بدن بیشتر ادامه یابد ضایعاتی را که بوجود می آورد افزایش خواهد یافت تا حدی که مقدار اشعه کافی شود و بتواند یک تغییر ناگهانی در نسل ایجاد کند. چه بسا اختلالات و تغییرات در نسل که ۵۰ سال دیگر ظاهر می گردند.
کمیته تحقیقات درباره تلفات و زخمی های انفجار اتمی در ژاپن درباره افزایش اثرات تشعشع و تغییرات در سلول های ژن واختلالات ارثی ناشی از آن تحقیق و بررسی بسیار به عمل آمده و به این نتیجه رسیده است که با ادامه آزمایشات اتمی موجودیت نسل بشر به خطر خواهد افتاد.
کودکان آینده ناقص الخلقه و دیوانه به دنیا خواهند آمد دانشمندان علمی اغلب کشورهای خطاب به دولت ها و جهان درخواست منع آزمایش های اتمی را کردند زیرا این آزمایش ها میزان رادیواکتیویته را در جو بالابرده سلامتی نسل بشر را در سراسر جهان تهدید می کنند.
آزمایش بمب هیدروژنی در جزایر ژاپن
آزمایش بمب هیدروژنی در جزیره بی کی نی در تاریخ اول مارس ۱۹۵۴ و تاثیر تشعشع مواد رادیو اکتیو حاصل از انفجار روی ماهی گیران ژاپنی که در فاصله ۸۰ مایلی آن جزیره مشغول صید ماهی بودند، بهترین نمونه است.
عوارض تشعشع ممکن است چند ماه تا چندین سال پس از انفجار بمب ظاهر گردد این عوارض عبارتند از :
کلوئید (Cheloide)
آب مروارید (Cataract)
لوسمی (Lusemie)
سرطان
اختلال در نمو جنین
نابودی سلول نسل و غیره
که این عوارض در سه دوره تقسیم می شوند.
دوره اول :
از هنگامی که انفجار صورت می گیرد تا آخر هفته دوم در این دوره نیروهای حاصل ازانفجار به اشکال متفاوت در یک زمان روی بدن انسان تاثیر می گذارند (ضربه، سوختگی، تشعشع) که ۹۰% کشته ها در این مرحله صورت می گیرد.
دوره دوم:
از ابتدای هفته سوم تا آخر هفته هشتم در این دوره بیماری تشعشعی با تمام علایم مخصوص خود تظاهر نموده است.
دوره سوم:
از ماه سوم چهارم و پنجم شروع می شود و هنوز هم ادامه دارد بیماری های مرسوم حاصل از تشعشع هسته ای در این دوره صورت می گیرد تشعشع رادیو اکتیو روی جنین تاثیر می گذارد، سلول های تناسلی را نابود کرده سبب تغییرات در نسل های آیند و تولد نوزادان ناقص الخلقه می گردد.
علت مرگ تمام کسانی که در روزهای اول پس از انفجار تلف شدند سوختگی و زخم های عمیق همراه با بیماری تشعشعی بوده است گلبول های سفید خون آنها کم می شود گلبول های قرمز و ترومبویست ها یا پلاکت های خون نیز روبه نقصان می گذارند و به همین علت،انعقاد خون و خون ریزی های مختلف عارض می گردد.ریزش موهای تن افراد در دوره دوم صورت می گیرد و در بیماران خون ریزی معده وروده ، خون ریزی مغز، ریه و مثانه مشهود بوده است .
نتیجه آزمایش مغز استخوان این بیماران بصورت زیر است:
تقلیل فاحش سلول های هسته دار گلبول ساز
از بین رفتن و یا تقلیل فاحش اشکال جوان گلبول های قرمز خون
کم شدن سلول های مولد پلاکت های خون.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، علائم مهم بهبودی در این بیماران ازدیاد گلبول های سفید است البته برخی بیماران که ریه ها و اعضای داخلی آنها عفونت می یابند حتی با ازدیاد گلبول های سفید و قرمز و تولید بیشتر پلاکت خون سلامتی خود را نمی یابند.
البته بیمارانی که سلامتی خود را مجدد یافته اند علاوه بر کم خونی به اختلالات عمل غدد تناسلی در اثر تشعشع هسته ای نیز دچار شدند.
%۷۰ زنانی که در هیروشیما در معرض تابش هسته ای بمب اتمی قرارگرفتند به انواع بیماری های قاعدگی مبتلا شدند و مردان نیز کم و بیش عقیم شدند .عوارض اصلی که نسل های بعدی را نیز تهدید می کند در دوره سوم ظاهر می شود.
چگونگی ابتلا به بیماری های تشعشعی
در اثر انفجار بمب اتمی و سوختگی ناشی از برق کلوئید تولید می شود .
بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت که همان کدر شدن عدسی چشم است که در نزد اشخاصی که از انفجارجان سالم به در برده بودند مشاهده می شد معمولا چند ماه تا دو سال پس از انفجار بمب آب مروارید ظاهر می گردد.
همانطوری که اشعه ایکس تولید سرطان می کند اشعه رادیو اکتیو نیز قادر است سرطان و تومورهای بدخیم آورد.
اثر تشعشع روی جنین و رشد کودک
در سال ۱۹۵۰ از دویست و پنجاه کودک ۴تا ۵ ساله ومادران آنها هنگام بارداری در معرض تشعشع بمب اتمی قرار گرفته بودند آزمایش بعمل آمد ۲۷ کودک دارای نواقص شدیدجسمی (نقص قلب، بسته بودن سوراخ مقعد، انواع بیماری های ریوی و مری) و ۶ کودک سر بسیار بزرگ داشتند. و فهم و شعور آنها کم بود مادران این کودکان هنگام انفجار بمب در داخل مدار ۱۲۰۰ متری بودند. کودکانی که در معرض تشعشع قرارداشتند در رشد جسمی و عقلی آنها نیز اختلالات بوجود آمد هر قدر سن کودک هنگام انفجار کمتر بود اختلال بیشتر در اوظاهر می گردید.
(اختلال در سلول نسل در اثر تشعشع هسته ای
اشعه رادیو اکتیو در کروموزم های (Chromasomes) سلول نسل تغییراتی می دهد کروموزم ها شکسته می شوند و در هم می ریزند. چون اشعه رادیو اکتیو کم ولی بطور دائم تاثیر کند، کروموزم ها روی هم انباشته شده و دگرگونی نسل سبب می شود. هر قدر تاثیر اشعه در بدن بیشتر ادامه یابد ضایعاتی را که بوجود می آورد افزایش خواهد یافت تا حدی که مقدار اشعه کافی شود و بتواند یک تغییر ناگهانی در نسل ایجاد کند. چه بسا اختلالات و تغییرات در نسل که ۵۰ سال دیگر ظاهر می گردند.
کمیته تحقیقات درباره تلفات و زخمی های انفجار اتمی در ژاپن درباره افزایش اثرات تشعشع و تغییرات در سلول های ژن واختلالات ارثی ناشی از آن تحقیق و بررسی بسیار به عمل آمده و به این نتیجه رسیده است که با ادامه آزمایشات اتمی موجودیت نسل بشر به خطر خواهد افتاد.
کودکان آینده ناقص الخلقه و دیوانه به دنیا خواهند آمد دانشمندان علمی اغلب کشورهای خطاب به دولت ها و جهان درخواست منع آزمایش های اتمی را کردند زیرا این آزمایش ها میزان رادیواکتیویته را در جو بالابرده سلامتی نسل بشر را در سراسر جهان تهدید می کنند
تشعشعات و مواد رادیو اکتیو
این تشعشعات شامل تشعشعات الکترومغناطیسی مانند اشعة x و γ و تشعشعات اتمی نظیر اشعه x ، الکترون ها، پروتونها و نوترونها می باشد.
اجسام رادیواکتیو ایزوتوپهایی از یک عنصر می باشند که در حالت تعادل قرار ندارند و با جذب یا دفع یک یا چند نوکلئون و تشعشع انرژی اضافی، بحالت تعادل درمی آیند. عناصر رادیواکتیو ممکن است با شکسته شدن نیز به عناصری با حالت پایدارتر تبدیل شوند. اجسام رادیواکتیو سه نوع اشعه β، xو γ از خود منتشر می سازند.
امروزه خاصیت رادیواکتیویته را با ایجاد عدم تعادل در هسته های پایدارتر بطور مصنوعی نیز درست می کنند. منابع تولید اشعه رادیواکتیو می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند. رادیواکتیویته طبیعی از تشعشعاتِ کیهانی و دیگر منابع طبیعی بوجود می آید که میزان و آثار سوء آنها، در مقایسه با مواد رادیواکتیو مصنوعی، ناشی از فعالیت های انسانی، ناچیز است.
نمایی از دانشکده ی پیراپزشکی ارومیه