رهنمودهایی برای استفاده مطلوب از کشت خون
سندرم پاسخ التهابی سیستمیک در نتیجه عفونت ثابت شده را سپسیس می نامند.تشخیص سپسیس یک تشخیص کلینیکی است که با بررسی های آزمایشگاهی و تکنیک های تصویربرداری حمایت می شود.کشت خون،استاندارد طلایی بررسیهای میکروبیولوژیکی و کلید تشخیص موفقیت آمیز می باشد.هدف از کشت خون مشخص نمودن این مساله هست که آیا یک یا چند میکروارگانیسم مسئول علائم کلینیکی بیمار هست یا نه.
اندیکاسیونهای کشت خون :
1.نشانه های کلینیکی سپسیس شامل تاکیکاردی،تاکی پنه،افزایش و یا کاهش دمای بدن،تغییر در تمرکز حواس،هایپوتانسیون یا افتادن روی زمین
2.شک و تردید به اندوکاردیت عفونی
3.تب با علت ناشناخته
4.لکوسیتوز یا لکوپنی با علت نامشخص
5.عفونتهای سیستمیک ویا لوکالیزه از قبیل شک به مننژیت،استئومیلیت،آرتریت سپتیک،پنومونی حاد باکتریایی درمان نشده و یا سایر عفونتهای باکتریایی
برخی اصول جمع آوری نمونه برای کشت خون :
1.کشت خون باید موقعی انجام گیرد که یک شک کلینیکی برای عفونت جریان خون وجود داشته باشد.
2.خون نباید از کاتترهای وریدی یا آرتریال جمع آوری شود مگرآنکه خود کاتتر داخل رگی مورد تردید قرار گرفته باشد.در این صورت نمونه خون برای کشت از یک کاتتر و نمونه دوم از یک محل محیطی بدست می آید.
3.کشت خون گرفته شده از سرخرگ هیچگونه مزیتی بر کشت خون گرفته شده از سیاهرگ ندارد.
4.راههای کاهش آلودگی شامل تعویض سوزنها بین خونگیری و تلقیح به داخل ظروف کشت خون،استفاده از تنتور ید،اجتناب از جمع آوری خون از طریق کاتترهای داخل رگی و ضد عفونی کردن درب ظرف کشت خون است.
تعداد مطلوب کشتهای خون:
این تعداد در یک بیمار تب دار مطابق با تشخیص مشکوک یا وضعیت کلینیکی وی ویا شک به عفونت زمینه ای و فوریت نیاز درمانی متفاوت است.کشت خون به صورت یک نوبت به ندرت کافی و معقول به نظر می رسد و تفسیر و تعبیر روی نتیجه مثبت یک نمونه کشت خون مشکل است مگرآنکه بایک پاتوژن مشخص و خالی از ابهام مواجه شده باشیم.در مواردی که یک باکتریمی پیوسته مورد انتظار هست دو نمونه کشت خون معمولا کافی بنظر می رسد و هنگامی که باکتریمی متناوبی مورد انتظار هست استفاده از سه نمونه کشت خون معقول تر است.
زمان کشت خون:
تهیه نمونه خون در فواصل زمانی یک تا چند ساعت ایده آل هست.اگر در یک فرد مبتلا به بیماری حاد و یا در فردی که احتمال باکتریمی پیوسته در وی بالا هست،نمونه خون از دو محل جداگانه با اختلاف چند دقیقه از یکدیگر تهیه شده باشد مناسبتر است.در مقابل در بیماران مشکوک به باکتریمی متناوب عاقلانه هست که نمونه های متعدد خون در فواصل 36-6 ساعت از یکدیگر بدست آید.
حجم مناسب خون برای کشت:
برای بالغین حداقل 10 وترجیحا 20 میلی لیتر خون توصیه شده است و برای اطفال 5-1 میلی لیتر و در صورت امکان مقدار بیشتر توصیه می شود.نتیجه کشت خون تا حد قابل توجهی به حجم نمونه خون کشت داده شده بستگی دارد.
در بالغین تقریبا به ازای هر میلی لیتر خون کشت شده میزان جداسازی میکروارگانیسم ها 3درصد افزایش می یابد.
توجه به نسبت صحیح حجم خون به حجم محیط کشت نیز مهم است.بسیاری از ظروف کشت خون محتوی ماده ضد انعقاد سدیم پلی آنتول سولفات (sps) هستند.این ماده می تواند لیزوزیم را غیر فعال کند و همچنین برخی آنتی بیوتیکها و بخشهایی از آبشار کمپلمان را غیر فعال می کند.با این حال sps می تواند برای برخی از میکروارگانیسمهای سختگیر سمی باشد.اضافه کردن مقدار کافی خون به محیط کشت این اثر را خنثی می کند.
میزان رقت خون در محیط آبگوشت به نسبت یک پنجم توصیه شده است.
نوع ظرف کشت خون:
ظروف کشت خون متنوعی برای استفاده در گروههای مختلف بیماران و یا برای جدا کردن کلاسهای مختلف پاتوژنها طراحی شده اند.در این ارتباط چند اصل عمومی وجود دارد :
بطریهای آئروبیک استاندارد برای بازیافت بسیاری از پاتوژنهای باکتریایی شایع که شامل هوازیها و بی هوازیهای اختیاری هستند مناسب می باشند.این ظروف برای حمایت از رشد بی هوازیهای مطلق مناسب نیستند و بنابراین توصیه می شود از یک جفت ظروف آئروبیک و آنائروبیک استفاده شود.
امکان بدست آوردن بهتر میکروارگانیسمها در شرایطی که از هر دو محیط هوازی و بی هوازی استفاده شده باشد بیشتر بوده است.اما عقیده بر این است که استفاده روزمره از محیطهای بی هوازی بخصوص در مواقعی که منابع محدود هستند الزامی نیست.
برخی از کارخانجات ظروف هوازی و بی هوازی به همراه افزودنیهایی مثل کربن یا رزین که آنتی بیوتیکها را غیر فعال می کند تولید می کنند.در مواقعیکه نمونه خون از بیمارانی گرفته می شود که آنتی بیوتیک مصرف کرده اند استفاده ازینگونه ظروف ترجیح داده میشوند.مدارکی وجود دارد که مدت زمان متوسط برای مثبت شدن با این ظروف کوتاهتر از ظروف نرمال هوازی و بی هوازیست.
ظروف کشت خون اطفال اغلب با فاکتورهای رشد کامل شده اند و معمولا افزودنیهایی دارند که با آنتی بیوتیکها باند شده و اجازه می دهند که امکان جداسازی باکتریها بهبود یابد،همچنین استفاده از غلظتهای کمتری از sps در این گونه ظروف مجموعا باعث می شود که حجم کمتری خون به محیط کشت تلقیح شود.
ظروف کشت خون مایکوباکتریال محتوی آبگوشتی مناسب برای جداسازی مایکوباکتریها است و برای نشان دادن عفونتهای منتشره مایکوباکتریال مناسب هستند.از این ظروف همچنین برای افزایش بازیافت مخمرها از خون استفاده می شود.البته از ظروف روتین کشت خون می توان برای آشکار کردن کاندیدمی استفاده کرد و کشتهای خون مایکوباکتریال را برای عفونتهای مشکوک مایکوباکتریال نگاه داشت.
نمایی از دانشکده ی پیراپزشکی ارومیه